Sanskrit Sloka text in Devanagari, Gujarati, Kannada, Telugu , and English

||om tat sat||

ಸುಂದರಕಾಂಡ.
ಅಥ ಷೋಡಶಸ್ಸರ್ಗಃ

ಪ್ರಶಸ್ಯ ತು ಪ್ರಶಸ್ತವ್ಯಾಂ ಸೀತಾಂ ತಾಂ ಹರಿಪುಂಗವ|
ಗುಣಾಭಿರಾಮಂ ರಾಮಂ ಚ ಪುನಃ ಚಿಂತಾಪರೋಽಭವತ್ ||1||

ಸ|| ಹರಿಪುಂಗವಃ ಪ್ರಶಸ್ತವ್ಯಂ ತಾಂ ಸೀತಾಂ ಪ್ರಶಸ್ಯ ಗುಣಾಭಿರಾಮಂ ರಾಮಂ ಚ ( ಪ್ರಶಸ್ಯ) ಪುನಃ ಚಿಂತಾಪರಃ ಅಭವತ್ ||

The best among Vanaras having praised the praise worthy Sita as well as Rama with embellished virtues , then started thinking again.

ಸ ಮುಹೂರ್ತಮಿವ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ಭಾಷ್ಪಪರ್ಯಾಕುಲೇಕ್ಷಣಃ|
ಸೀತಾ ಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ತೇಜಸ್ವೀ ಹನುಮಾನ್ವಿಲಲಾಪ ಹ||2||
ಮಾನ್ಯಾ ಗುರುವೀನೀತಸ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಮಣಸ್ಯ ಗುರುಪ್ರಿಯಾ|
ಯದಿ ಸೀತಾಽಪಿ ದುಃಖಾರ್ತೋ ಕಾಲೋಹಿ ದುರತತಿಕ್ರಮಃ||3||

ಸ|| ಸಃ ಹನುಮಾನ್ ಭಾಷ್ಪಪರ್ಯಾಕುಲೇಕ್ಷಣಃ ಮುಹೂರ್ತಂ ಇವ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ಸೀತಾಂ ಆಶ್ರಿತ್ಯ ವಿಲಲಾಪ ಹ|| ಗುರುವಿನೀತಸ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಮಣಸ್ಯ ಮಾನ್ಯಾ ಗುರುಪ್ರಿಯಾ ಸೀತಾ ಅಪಿ ದುಃಖಾರ್ತಾ ಯದಿ (ತದಿ) ಕಾಲಃ ದುರತಿಕ್ರಮಃ||

Having meditated for a moment Hanuman started lamenting about Sita, with his eyes filled with tears. 'If Sita worshipped by well-trained Lakshmana, and loved by elders is drenched in sorrows then it is indeed impossible to overcome timeÓ.

ರಾಮಸ್ಯ ವ್ಯವಸಾಯಜ್ಞಾ ಲಕ್ಷ್ಮಣಸ್ಯ ಚ ಧೀಮತಃ |
ನಾತ್ಯರ್ಥಂ ಕ್ಷುಭ್ಯತೇ ದೇವೀ ಗಙ್ಗೇವ ಜಲದಾಗಮೇ||4||
ತುಲ್ಯಶೀಲವಯೋವೃತ್ತಾಂ ತುಲ್ಯಾಭಿಜನಲಕ್ಷಣಾಮ್|
ರಾಘವೋಽರ್ಹತಿ ವೈದೇಹೀಂ ತಂ ಚೇಯಮಸಿತೇಕ್ಷಣಾ||5||

ಸ|| ರಾಮಸ್ಯ ಧೀಮತಃ ಲಕ್ಷ್ಮಣಸ್ಯ ವ್ಯವಸಾಯಜ್ಞಾ ( ಜ್ಞಾತ್ವಾ) ಅತ್ಯರ್ಥಂ ನ ಕ್ಷುಭ್ಯತೇ ಜಲದಾಗಮೇ ಗಂಗಾ ಇವ|| ತುಲ್ಯಶೀಲವಯೋವೃತ್ತಾಂ ತುಲ್ಯಾಭಿಜನಲಕ್ಷಣಾಮ್ ರಾಘವಃ ವೈದೇಹೀಂ ಅರ್ಹತಿ | ತಂ ಚ ಇಯಂ ಅಸಿತೇಕ್ಷಣಾ||

"Knowing the prowess of Rama and Lakshmana's might, Sita is not agitated like Ganga seeing the rain bearing clouds. Equal in character , age and behavior , perfect match in birth and auspicious marks, Raghava deserves Sita . That black eyed one too deserves him".

'ತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನವಹೇಮಾಭಾಂ ಲೋಕಕಾನ್ತಾಮಿವ ಶ್ರಿಯಮ್|
ಜಗಾಮ ಮನಸಾ ರಾಮಂ ವಚನಂ ಚ ಇದಮಬ್ರವೀತ್||6||
ಅಸ್ಯಾ ಹೇತೋರ್ವಿಶಾಲಾಕ್ಷ್ಯಾ ಹತೋ ವಾಲೀ ಮಹಾಬಲಃ|
ರಾವಣ ಪ್ರತಿಮೋ ವೀರ್ಯೇ ಕಬನ್ಧಶ್ಚ ನಿಪಾತಿತಃ||7||
ವಿರಾಧಶ್ಚ ಹತ ಸ್ಸಂಖ್ಯೇ ರಾಕ್ಷಸೋ ಭೀಮವಿಕ್ರಮಃ|
ವನೇ ರಾಮೇಣ ವಿಕ್ರಮ್ಯ ಮಹೇನ್ದ್ರೇಣೇವ ಶಮ್ಬರಃ||8||

ಸ|| ನವಹೇಮಾಭಾಂ ಶ್ರಿಯಮಿವ ತಾಂ ( ಸೀತಾಂ ) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮನಸಾ ರಾಮಂ ಜಗಾಮ ಚ | (ತತಃ ಇದಂ ವಚನಂ ಅಬ್ರವೀತ್|| ಅಸ್ಯಾಃ ವಿಶಾಲಾಕ್ಷ್ಯಾಃ ಹೇತೋಃ ಮಹಾಬಲಃ ವಾಲೀ ಹತಃ| ವೀರ್ಯೇ ರಾವಣ ಪ್ರತಿಮಃ ಕಬನ್ಧಃ ಚ ನಿಪಾತಿತಃ||ವನೇ ಸಂಖ್ಯೇ ಭೀಮವಿಕ್ರಮಃ ರಾಕ್ಷಸಃ ವಿರಾಧಃ ರಾಮೇಣ ಹತಃ|ಯಥಾ ಮಹೇಂದ್ರೇಣ ಶಮ್ಬರಃ ಇವ||

Seeing Sita shining like gold, like the riches themselves , Hanuman reached Rama in his thoughts. Then he said the following. 'For the sake of this large eyed lady the powerful Vali was killed. Kabandha who is equal in prowess to Ravana was slain too. The fearsome warrior Viradha was killed in a war in the forest , like Sambara killed by Mahendra'.

ಚತುರ್ದಶ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ರಕ್ಷಸಾಂ ಭೀಮಕರ್ಮಣಾಮ್|
ನಿಹತಾನಿ ಜನಸ್ಥಾನೇ ಶರೈ ರಗ್ನಿಶಿಖೋಪಮೈಃ||9||
ಖರಶ್ಚ ನಿಹತ ಸ್ಸಂಖ್ಯೇ ತ್ರಿಶಿರಾಶ್ಚ ನಿಪಾತಿತಃ|
ದೂಷಣಶ್ಚ ಮಹಾತೇಜಾ ರಾಮೇಣ ವಿದಿತಾತ್ಮನಾ||10||
ಐಶ್ವರ್ಯಂ ವಾನರಾಣಾಂ ಚ ದುರ್ಲಭಂ ವಾಲಿಪಾಲಿತಮ್|
ಅಸ್ಯಾ ನಿಮಿತ್ತೇ ಸುಗ್ರೀವಃ ಪ್ರಾಪ್ತವಾನ್ ಲೋಕ ಸತ್ಕೃತಮ್||11||

ಸ|| ಜನಸ್ಥಾನೇ ಅಗ್ನಿಶಿಖೋಪಮೈಃ ಶರೈಃ ಚತುರ್ದಶ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ರಕ್ಷಸಾಂ ಭೀಮಕರ್ಮಣಾಂ ನಿಹತಾನಿ|| ಮಹಾತೇಜಾ ವಿದಿತಾತ್ಮನಾ ರಾಮೇಣ ಸಂಖ್ಯೇ ಖರಃ ಚ ನಿಹತಃ ತ್ರಿಶಿರಾಃ ಚ ನಿಪಾತಿತಃ (ತದೈವ) ದೂಷಣಃ ಚ|| ಅಸ್ಯಾಃ ನಿಮಿತ್ತೇ ಸುಗ್ರೀವಃ ವಾಲಿಪಾಲಿತಂ ದುರ್ಲಭಂ ಲೋಕ ಸತ್ಕೃತಂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾನ್ | ವಾನರಾಣಾಂ ಇಶ್ವರ್ಯಂ ಅಪಿ ಪ್ರಾಪ್ತವಾನ್||

'In Janasthana with arrows equal to flames of fire, fourteen thousand fearsome Rakshasas were killed. Khara was killed in a war by the powerful Rama who is a realized self. Trisira was slain too and so was Dushana. Because of her Sugriva got the difficult to obtain supremacy of the world ruled by Vali. The Vanaras too obtained prosperity.

ಸಾಗರಶ್ಚ ಮಯಾ ಕ್ರಾಂತಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ ನದನದೀ ಪತಿಃ |
ಅಸ್ಯಾಹೇತೋರ್ವಿಶಾಲಾಕ್ಷ್ಯಾಃ ಪುರೀ ಚೇಯಂ ನಿರೀಕ್ಷಿತಾ||12||
ಯದಿ ರಾಮಃ ಸಮುದ್ರಾನ್ತಾಂ ಮೇದಿನೀಂ ಪರಿವರ್ತಯೇತ್ |
ಅಸ್ಯಾಃ ಕೃತೇ ಜಗತ್ ಚಾಪಿ ಯುಕ್ತಂ ಇತ್ಯೇವ ಮೇ ಮತಿಃ||13||
ರಾಜ್ಯಂ ವಾ ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ಸೀತಾ ವಾ ಜನಕಾತ್ಮಜಾ|
ತ್ರೈಲೋಕ್ಯ ರಾಜ್ಯಂ ಸಕಲಂ ಸೀತಾಯಾ ನಾಪ್ನುಯತ್ಕಲಾಮ್||14||

ಸ|| ಅಸ್ಯಾಃ ವಿಶಾಲಕ್ಷ್ಯಾಃ ಹೇತೋಃ ಮಯಾ ನದನದೀಪತಿಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ ಸಾಗರಸ್ಯ ಕ್ರಾಂತಃ| ಇಯಂ ಪುರೀ ಚ ನಿರೀಕ್ಷಿತಾ||ಅಸ್ಯಾಃ ಕೃತೇ ಯದಿ ರಾಮಃ ಸಮುದ್ರಾಂತಂ ಮೇದಿನೀಂ ಜಗತ್ ಚ ಅಪಿ ಪರಿವರ್ತಯೇತ್ (ತತ್) ಯುಕ್ತಂ ಇತಿ ಏವಂ ಮೇ ಮತಿಃ|| ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ರಾಜ್ಯಂ ವಾ ಜನಕಾತ್ಮಜಾ ಸೀತಾ ವಾ ಸಕಲಂ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯರಾಜ್ಯಂ ಸೀತಾಯಾಃ ಕಲಾಂ ನ ಆಪ್ನುಯಾತ್||

For this large eyed lady, the Lord of rivers rivulets namely Sagara , the ocean has been crossed by me. This city was surveyed too (by me). For her sake if Rama turns upside down the lands stretching to the ocean or the whole world it is appropriate I think. The sovereignty of the three worlds or Sita, the three worlds kingdom will not measure up to even one sixteenth of her.

ಇಯಂ ಸಾ ಧರ್ಮಶೀಲಸ್ಯ ಮೈಥಿಲಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ|
ಸುತಾ ಜನಕರಾಜಸ್ಯ ಸೀತಾ ಭರ್ತೃದೃಢವ್ರತಾ ||15||
ಉತ್ಥಿತಾ ಮೇದಿನೀಂ ಭಿತ್ವಾ ಕ್ಷೇತ್ರೇ ಹಲಮುಖಕ್ಷತೇ |
ಪದ್ಮರೇಣುನಿಭೈಃ ಕೀರ್ಣಾ ಶುಭೈಃ ಕೇದಾರಪಾಂಸುಭಿಃ||16||
ವಿಕ್ರಾನ್ತಸ್ಯಾರ್ಯ ಶೀಲಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ ಷ್ವನಿವರ್ತಿನಃ|
ಸ್ನುಷಾ ದಶರಥಸ್ಯೈಷಾ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ರಾಜ್ಞೋ ಯಶಸ್ವಿನೀ||17||

ಸ|| ಸಾ ಮೈಥಿಲಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ ಧರ್ಮಶೀಲಸ್ಯ ಜನಕರಾಜಸ್ಯ ಸುತಾ ಇಯಂ ಸೀತಾ ಭರ್ತೃ ದೃಢವ್ರತಾ || ಕ್ಷೇತ್ರೇ ಹಲಮುಖಕ್ಷತೇ ಪದ್ಮರೇಣು ನಿಭೈಃ ಶುಭೈಃ ಕೇದಾರಾಪಾಂಶುಭಿಃ ಕೀರ್ಣಾ ಮೇದಿನೀಂ ಭಿತ್ವಾ ಉತ್ಥಿತಾ || ಏಷಾ ಯಶಸ್ವಿನೀ ವಿಕ್ರಾಂತಸ್ಯ ಆರ್ಯಶೀಲಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇಷು ಅನಿವರ್ತಿನಃ ರಾಜ್ಞಃ ದಶರಥಸ್ಯ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ಸ್ನುಷಾ||

Daughter of King Janaka, a great soul and a follower of right conduct , Sita is a lady of unswerving devotion to her Husband. She has risen up breaking the field tilled by the plough covered with dust particles of paddy , the dust resembling the pollen dust of the lotus. This celebrated lady is the elder daughter-in-law of king Dasaratha a man of right conduct ,a person who never turned away from battles ( without victory).

ಧರ್ಮಜ್ಞಸ್ಯ ಕೃತಜ್ಞಸ್ಯ ರಾಮಸ್ಯ ವಿದಿತಾತ್ಮನಃ|
ಇಯಂ ಸಾ ದಯಿತಾ ಭಾರ್ಯಾ ರಾಕ್ಷಸೀವಶಮಾಗತಾ||18||
ಸರ್ವಾನ್ಭೋಗಾನ್ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಭರ್ತೃ ಸ್ನೇಹಬಲಾತ್ಕೃತಾ|
ಅಚಿನ್ತಯಿತ್ವಾ ದುಃಖಾನಿ ಪ್ರವಿಷ್ಠಾ ನಿರ್ಜನಂ ವನಮ್||19||
ಸಂತುಷ್ಟಾ ಫಲಮೂಲೇನ ಭರ್ತೃ ಶುಶ್ರೂಷಣೇ ರತಾ|

ಸ|| ಧರ್ಮಜ್ಞಸ್ಯ ಕೃತಜ್ಞಸ್ಯ ವಿದಿತಾತ್ಮನಃ ರಾಮಸ್ಯ ದಯಿತಾ ಭಾರ್ಯಾ ಸಾ ಇಯಂ ರಾಕ್ಷಸೀ ವಶಂ ಆಗತಾ||ಸರ್ವಾನ್ ಭೋಗಾನ್ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಭರ್ತೃಸ್ನೇಹಾತ್ ಕೃತಾ ದುಃಖಾನಿ ಅಚಿನ್ತಯಿತ್ವಾ ನಿರ್ಜನಂ ವನಂ ಪ್ರವಿಷ್ಠಾ||ಫಲಮೂಲೇನ ಸಂತುಷ್ಠಾ ಭರ್ತೃ ಶುಶ್ರೂಷೇಣ ರತಾ |

This Sita, wife of righteous, ever grateful Rama has fallen under the control of Rakshasa women. Having given up all comforts , committed to the love of her husband , not thinking of any concerns she entered the forest uninhabited by people. She is happy with fruits and roots and delighted in serving her husband.

ಯಾ ಪರಾಂ ಭಜತೇ ಪ್ರೀತಿಂ ವನೇಽಪಿ ಭವನೇ ಯಥಾ||20||
ಸೇಯಂ ಕನಕವರ್ಣಾಙ್ಗೀ ನಿತ್ಯಂ ಸುಸ್ಮಿತ ಭಾಷಿಣೀ|
ಸಹತೇ ಯಾತನಾಮೇತಾಂ ಅನರ್ಥಾನಾಂ ಅಭಾಗಿನೀ||21||
ಇಮಾಂ ತು ಶೀಲಸಂಪನ್ನಾಂ ದ್ರಷ್ಟುಮರ್ಹತಿ ರಾಘವಃ|
ರಾವಣೇನ ಪ್ರಮಥಿತಾಂ ಪ್ರಪಾಮಿವ ಪಿಪಾಸಿತಃ||22||

ಸ|| ಯಾ ವನೇ ಅಪಿ ಭವನಂ ಯಥಾ ಪರಂ ಪ್ರೀತಿಂ ಭಜತೇ ಸಾ ಇಯಂ ಕನಕವರ್ಣಾಂಗೀ ನಿತ್ಯಂ ಸುಸ್ಮಿತ ಭಾಷಿಣೀ ಯೇತಾಂ ಅನರ್ಥಾನಾಂ ಯಾತನಾಂ ಸಹತೇ ಅಭಾಗಿನೀ ||ರಾಘವಃ ಶೀಲಸಂಪನ್ನಾಂ ರಾವಣೇನ ಪ್ರಮಥಿತಾಮ್ ಇಮಾಮ್ ಪಿಪಾಸಿತಃ ಪ್ರಪಾಮಿವ ದ್ರಷ್ಟುಂ ಅರ್ಹತಿ||

She lived happily in the forest as if she was in palace. This lady of golden complexion ever smiling with her speech , never having experienced calamities, she is tolerating all the agony. Raghava deserves to see this highly virtuous lady troubled by Ravana like a thirsty man waiting to see a source of water.

ಅಸ್ಯಾನೂನಂ ಪುನರ್ಲಾಭಾತ್ ರಾಘವಃ ಪ್ರೀತಿಮೇಷ್ಯತಿ|
ರಾಜಾ ರಾಜ್ಯಪರಿಭ್ರಷ್ಟಃ ಪುನಃ ಪ್ರಾಪ್ಯೇವ ಮೇದಿನೀಮ್||23||
ಕಾಮಭೋಗೈಃ ಪರಿತ್ಯಕ್ತಾ ಹೀನಾ ಬನ್ಧುಜನೇನ ಚ|
ಧಾರಯತ್ಯಾತ್ಮನೋ ದೇಹಂ ತತ್ ಸಮಾಗಮಕಾಕ್ಷಿಣೀ||24||
ನೈಷಾ ಪಶ್ಯತಿ ರಾಕ್ಷಸ್ಯೋ ನೇಮಾನ್ ಪುಷ್ಪಫಲದ್ರುಮಾನ್|
ಏಕಸ್ಥ ಹೃದಯಾ ನೂನಂ ರಾಮಮೇವಾನುಪಶ್ಯತಿ||25||

ಸ|| ರಾಘವಃ ಪುನಃ ಅಸ್ಯಾಃ ಲಾಭಾತ್ ನೂನಂ ರಾಜ್ಯಪರಿಭ್ರಷ್ಟಃ ರಾಜಾ ಮೇದಿನೀಂ ಪುನಃ ಪ್ರಾಪ್ಯೇವ ಪ್ರೀತಿಂ ಏಷ್ಯತಿ ||ಕಾಮಭೋಗೈಃ ಪರಿತ್ಯಕ್ತಾ ಬಂಧುಜನೇನ ಹೀನಾ ಚ ತತ್ ಸಮಾಗಮ ಆಕಾಂಕ್ಷಿಣೀ ದೇಹಂ ಧಾರಯತಿ|| ಏಷಾ ರಾಕ್ಷಸ್ಯೋ ನ ಪಶ್ಯತಿ| ಇಮಾನ್ ಪುಷ್ಪ ಫಲದ್ರುಮಾನ್ ನ| ಏಕಸ್ಥಃ ಹೃದಯಾ ರಾಮಂ ಏವ ಅನುಪಶ್ಯತಿ ನೂನಂ||

Raghava after getting her will be delighted like a king regaining a lost kingdom. This lady having forsaken all comforts, separated from her near and dear , is holding her life only with the hope of meeting them again. This lady does not see the Rakshasas. Neither does she see the fruit and flower laden trees. Surely with single minded focus she is thinking of Rama only.

ಭರ್ತಾ ನಾಮ ಪರಂ ನಾರ್ಯಾ ಭೂಷಣಂ ಭೂಷಣಾದಪಿ|
ಏಷಾತು ರಹಿತಾ ತೇನ ಭೂಷಣಾರ್ಹಾ ನಶೋಭತೇ ||26||
ದುಷ್ಕರಂ ಕುರುತೇ ರಾಮೋ ಹೀನೋ ಯದನಯಾ ಪ್ರಭುಃ|
ಧಾರಯತ್ಯಾತ್ಮನೋ ದೇಹಂ ನ ದುಃಖೇ ನಾವಸೀದತಿ||27||
ಇಮಾಂ ಅಸಿತಕೇಶಾನ್ತಾಂ ಶತಪತ್ರ ನಿಭೇಕ್ಷಣಾ|
ಸುಖಾರ್ಹಾಂ ದುಃಖಿತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಮಾಪಿ ವ್ಯಥಿತಂ ಮನಃ||28||

ಸ|| ಭರ್ತಾ ನಾಮ ನಾರ್ಯಾಃ ಭೂಷಣಾತ್ ಅಪಿ ಭೂಷಣಂ| ಏಷಾ ತು ರಹಿತಾ ತೇನ ಭೂಷಣಾರ್ಹಾ ಅಪಿ ನ ಶೋಭತೇ||ರಾಮಃ ಅನಯಾ ಹೀನಃ ಆತ್ಮನಃ ದೇಹಂ ಧಾರಯತಿ ಯತ್ ದುಃಖೇನ ನಾವಸೀದತಿ ಯತ್ ಪ್ರಭುಃ ದುಷ್ಕರಂ ಕುರುತೇ||ಅಸಿತಕೇಶಾಂತಾಮ್ ಶತಪತ್ರನಿಬೇಕ್ಷಣಾಂ ಸುಖಾರ್ಹಾಂ ಇಮಾಮ್ ದುಃಖಿತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಮ ಮನಃ ಅಪಿ ವ್ಯಥಿತಂ||

Husband is the ornament of ornaments. Without that ( ornament in the form of husband) even if she deserves to wear other ornaments she does not shine. By sustaining himself without her and not being despondent Rama is performing a difficult task. Seeing this sorrowing dark haired lady, endowed with eyes resembling a lotus of hundred petals, though she deserves to be happy , my mind is also worried.

ಕ್ಷಿತಿಕ್ಷಮಾ ಪುಷ್ಕರಸನ್ನಿಭಾಕ್ಷೀ
ಯಾ ರಕ್ಷಿತಾರಾಘವ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾಭ್ಯಾಮ್|
ಸಾ ರಾಕ್ಷಸೀಭಿ ರ್ವಿಕೃತೇಕ್ಷಣಾಭಿಃ
ಸಂರಕ್ಷ್ಯತೇ ಸಂಪ್ರತಿ ವೃಕ್ಷಮೂಲೇ||29||
ಹಿಮಹತನಳಿನೀವ ನಷ್ಟಶೋಭಾ
ವ್ಯಸನ ಪರಮ್ಪರಯಾ ನಿಪೀಡ್ಯಮಾನಾ|
ಸಹ ಚರ ರಹಿತೇವ ಚಕ್ರವಾಕೀ
ಜನಕಸುತಾ ಕೃಪಣಾಂ ದಶಾಂ ಪ್ರಪನ್ನಾ||30||

ಸ|| ಕ್ಷಿತಿಕ್ಷಮಾ ಪುಷ್ಕರಸನ್ನಿಭಾಕ್ಷೀ ರಾಘವಾ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾಭ್ಯಾಮ್ ರಕ್ಷಿತಾ ಸಾ ವಿಕೃತೇಕ್ಷಣಾಭಿಃ ರಾಕ್ಷಸ್ಸೀಭಿಃ ವೃಕ್ಷಮೂಲೇ ಸಂರಕ್ಷ್ಯತೇ ಸಂಪ್ರತಿ|| ಹಿಮಮಹತ ನಳಿನಿ ಇವ ನಷ್ಟಶೋಭಾ ವ್ಯಸನಪರಂಪರಯಾ ನಿಪೀಡ್ಯಮಾನಾ ಜನಕಸುತಾ ರಹಿತಾ ಚಕ್ರವಾಕೀ ಇವ ಕೃಪಣಾಂ ದಶಾಂ ಪ್ರಪನ್ನಾ||

Tolerant like mother earth, the lotus eyed lady who was protected by both Rama and Lakshmana is now guarded by Rakshasa women of hideous appearance sitting under a tree. Having lost luster like a lotus afflicted by snow, afflicted by continuous appearance of sorrows, the daughter of Janka, is in a pitiable condition like the female Chakravaka bird separated from her companion.

ಅಸ್ಯಾ ಹಿ ಪುಷ್ಪಾವನತಾಗ್ರ ಶಾಖಾಃ
ಶೋಕಂ ದೃಢಂ ವೈ ಜನಯನ್ತ್ಯಶೋಕಾಃ|
ಹಿಮವ್ಯಪಾಯೇನ ಚ ಶೀತರಶ್ಮಿಃ
ಅಭ್ಯುತ್ಥಿತೋ ನೈಕ ಸಹಸ್ರ ರಶ್ಮಿಃ||31||

ಸ|| ಹಿಮವ್ಯಪಾಯೇನ ಪುಷ್ಪಾವನತಾಗ್ರಶಾಖಃ ಅಶೋಕಾಃ ಅಭ್ಯುತ್ಥಿತಃ ನೇಕಸಹಸ್ರರಶ್ಮಿಃ ಶೀತರಶ್ಮಿ
ಚ ಅಸ್ಯಾಃ ದೃಢಂ ಶೋಕಂ ಜನಯಂತಿ ||

The topmost branches of Ashoka tree loaded with blossoms with the onset of spring and the thousand rayed Sun and moon are generating intense sorrow (instead of happiness.)

ಇತ್ಯೇವ ಮರ್ಥಂ ಕಪಿರನ್ವವೇಕ್ಷ್ಯ
ಸೀತೇಯ ಮಿತ್ಯೇವ ವಿನಿಷ್ಟ ಬುದ್ಧಿಃ|
ಸಂಶ್ರಿತ್ಯ ತಸ್ಮಿನ್ ನಿಷಸಾದ ವೃಕ್ಷೇ
ಬಲೀ ಹರೀಣಾಂ ವೃಷಭಸ್ತರಸ್ವೀ||32||

ಸ|| ಇತಿ ಏವಂ ಬಲೀ ಹರೀಣಾಂ ವೃಷಭಃ ಕಪಿಃ ಅರ್ಥಂ ( ಸೀತಾಂ) ಅನ್ವೇಕ್ಷ್ಯ ಇಯಂ ಸೀತಾ ಇತಿ ಏವ ವಿನಿಷ್ಟಬುದ್ಧಿಃ ತಸ್ಮಿನ್ ವೃಕ್ಷೇ ಸಂಶ್ರಿತ್ಯ ನಿಷಸಾದ||

Thus the strong, the bull among Vanaras in search of his object , thinking in his mind concluded that she is Sita

ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್ರಾಮಾಯಣೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ
ಚತುರ್ವಿಂಶತ್ ಸಹಸ್ರಿಕಾಯಾಂ ಸಂಹಿತಾಯಾಮ್
ಶ್ರೀಮತ್ಸುಂದರಕಾಂಡೇ ಷೊಡಶಸ್ಸರ್ಗಃ||

||ōm tat sat||